Zadaniem automatycznego przełącznika faz jest podtrzymywanie ciągłości zasilania odbiornika jednofazowego, wtedy gdy zanika jedna z faz zasilających lub pojawi się spadek wymaganych parametrów poniżej dopuszczalnej normy. Jest to możliwe dzięki przekaźnikowi, który przełącza fazy wszędzie tam, gdzie istotna jest prawidłowa praca odbiornika jednofazowego. Sygnałem do działania jest dla niego zanik napięcia lub jego spadku poniżej progu nastawionego fabrycznie. Jeśli przełączenie na kolejną fazę nie jest możliwe z uwagi na brak napięcia lub jego zbyt niski poziom, urządzenie odbiorcze zostanie przełączone na następną fazę. Powrót prawidłowego napięcia w fazie pierwszej sprawi, że przekaźnik przełączy urządzenie odbiorcze właśnie na tę fazę. Automatyczne przełączniki faz są zatem obecne w hotelach, zakładach produkcyjnych, szpitalach lub sklepach. Nie może się bez nich obyć aparatura medyczna, instalacje oświetleniowe (podstawowe i awaryjne), a także instalacje klimatyzacyjne i chłodnicze, systemy komputerowe oraz systemy awaryjne. Dzięki istnieniu automatycznych przełączników faz możliwe jest bezpieczne korzystanie z urządzeń i systemów w równej mierze kosztownych, jak i zaawansowanych pod względem technologicznym, w dodatku w różnych warunkach. Urządzenie takie może zasilić piec i system alarmowy, usuwając w ten sposób skutki niekorzystnych warunków pogodowych.
W sprzedaży są dostępne przełączniki przeznaczone do regulacji ciągłości zasilania odbiorników jednofazowych przy użyciu sieci trójfazowej lub trzech różnych źródeł napięcia o wspólnym zerze „N”. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia wszystkich faz jednocześnie w określonych modelach przełączników stosuje się system wzajemnego elektromechanicznego blokowania styków wewnętrznych. Przekaźnik zasilany napięciem trójfazowym może współdziałać z oświetleniem podstawowym i awaryjnym, aparaturą medyczną, systemami alarmowymi, sieciami komputerowymi i sieciami telekomunikacyjnymi.
Działanie automatycznych przełączników faz
Automatyczny przełącznik faz może być podłączony bezpośrednio lub za pomocą styczników o odpowiednio dobranej obciążalności. W jego wejściu występuje napięcie trójfazowe, a na wyjście przełącznika kierowane jest napięcie jednofazowe (napięcie fazowe jednej z faz). Przełącznik jest wyposażony w układ elektroniczny, dzięki któremu możliwe jest kontrolowanie wartości napięć doprowadzanych faz. Warunkiem prawidłowego działania całego systemu są właściwe parametry. W przypadku gdy tak nie jest w fazie pierwszej, układ elektroniczny przełączy na wyjście fazę drugą. Faza trzecia uruchamia się wtedy, gdy w dwóch poprzednich równocześnie brakuje prawidłowych napięć. Czas przełączania, czyli pojawienia się napięcia na wyjściu, może wynosić, od 0,5 s do 0,8 s po zaniku aktualnie włączonej fazy. Pierwszeństwo fazy pierwszej oznacza, że jest ona podstawowym źródłem zasilania, a pozostałe stanowią tymczasowo uruchamianą rezerwę. Można jednak zdecydować się na pracę bez takiego priorytetu, a wtedy zasilenie odbiornika napłynie z dowolnej fazy, co pozwala na ograniczenie liczby przełączeń.
Urządzenie jest wyposażone w wejście Uk służące do kontroli napięć. W celu zabezpieczenia układu przed zwarciem możliwe jest załączenie tylko jednej fazy. Po włączeniu napięcia zasilania przynajmniej jednej fazy przez kilka sekund badana jest prawidłowość przyłączonych napięć i dopiero po tym czasie następuje czynność załączenia fazy na wyjście. Praca zielonej oraz żółtej diody informuje na bieżąco o zasilaniu oraz aktualnie załączonej fazie.
Podsumowanie
Automatyczne przełączniki faz odznaczają się efektywnością pracy oraz bezawaryjnością. Są zatem cenne dla wszystkich systemów zasilanych prądem elektrycznym. Kontrolowanie napięcia daje gwarancję ich prawidłowego działania oraz pozwala uniknąć awarii lub niekontrolowanego wyłączenia – skutku braku zasilania albo spadku energii elektrycznej. Przełącznik jest ponadto urządzeniem bezpiecznym, gdyż jego uruchomienie następuje tylko w przypadku konieczności. Dzięki diodom użytkownik jest zawsze szczegółowo informowany o aktualnej fazie przełączenia. Konstrukcja przełączników ulegała zmianom na przestrzeni lat. W chwili obecnej są one często umieszczone w obudowach przeznaczonych do montażu na szynie. Na rynku dostępne są urządzenia tańsze, czyli konstrukcyjnie uproszczone, a także droższe – umożliwiające regulację progu zadziałania, a także podłączenie zewnętrznych styczników.
Inspirowane: Pollin.pl – przekaźnik czasowy